Ο Αντώνης Βεζύρογλου, σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, στο Fresher - Agrenda.

«ΒΑΒΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΦΥΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ»

Με ένα βαρύ επίθετο που πηγαίνει πολύ πίσω στην ιστορία ο Αντώνης Βεζύρογλου μετέτρεψε ένα συμπαγές αγρόκτημα αροτραίων και δεντρωδών σε μια υπερσύγχρονη κάθετη εκμετάλλευση 12μηνης παραγωγής baby leaf που δεν σταματάει ποτέ να εξελίσσεται. Συνέντευξη στον Λεωνίδα Λιάμη.

Από τραπεζικό κουστουμάτο στέλεχος στο Citi του Λονδίνου στα χωράφια του Γιδά, της Αλεξάνδρειας Ημαθίας, με ψηλές γαλότσες το χειμώνα και ψάθινο καπέλο το καλοκαίρι. Χωρίς καλά - καλά να το συνειδητοποιήσει, ο Αντώνης Βεζύρογλου, όπως δηλώνει στο Fresher, αγάπησε τον πρωτογενή τομέα όταν γύρισε στην Ελλάδα για να ολοκληρώσει τη θητεία του στο στρατό. Με τη βοήθεια και του πατέρα του, είδε ένα παράθυρο ευκαιρίας στην ανοργανωσιά και τον κατακερματισμό στον τομέα της εγχώριας αγοράς των κηπευτικών και αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί. Ανέλαβε το 2005, ως εκπρόσωπος της 4ης γενιάς, την οικογενειακή εκμετάλλευση και μέσα σε μια 15ετία τη μετέτρεψε από ένα κλασικό αγρόκτημα με αροτραίες καλλιέργειες και δέντρα, σε μια σύγχρονη κάθετη εταιρεία παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίας φρέσκων μικρών φυλλωδών λαχανικών, με ηγεμονικό μερίδιο αγοράς 75% και branded προϊόντα. Σήμερα καλλιεργεί με ήπιες μεθόδους και φιλοπεριβαλλοντική προσέγγιση περισσότερα από 10 διαφορετικά είδη baby φυλλωδών λαχανικών και διαθέτει και ευρεία γκάμα συσκευασμένων προϊόντων σαλάτας. Εκτιμά δε, πως τα προσεχή χρόνια οι προοπτικές είναι ευοίωνες για τον κλάδο και η αντίστοιχη αγορά θα μεγεθύνεται με διψήφιο ποσοστό ετησίως. Μάλιστα για να μπορεί να ανταποκριθεί η επιχείρησή του στην αυξανόμενη ζήτηση, ετοιμάζει νέες επενδύσεις, ενώ σχεδιάζει και τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του.

Ένα βαρύ επίθετο που πάει πίσω στην ιστορία.

Ο προπάππους μου, ο Γιάνκος, είχε ζήσει στη Μικρά Ασία, κοντά στη Σμύρνη. Εκεί ως γαιοκτήμονας είχε ένα τσιφλίκι χιλιάδων στρεμμάτων. Το 1914, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, αντάλλαξε, μάλλον εξαναγκαστικά με έναν Τούρκο προεστό, το τσιφλίκι του με ένα αντίστοιχο στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας. Όταν βέβαια ήρθε να δει την περιοχή, βρέθηκε από την κοσμοπολίτικη Σμύρνη στον Γιδά, ένα μικρό χωριό στην άκρη της λίμνης των Γιαννιτσών, που δεν ήταν αποξηραμένη τότε και θύμιζε έλος.

Φαίνεται ότι απογοητεύτηκε.

Ναι, δεν του άρεσε, οπότε επέστρεψε στη Σμύρνη, όπου ξαναγόρασε το τσιφλίκι του. Πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, ωστόσο, πέθανε και την εκμετάλλευση ανέλαβε ο παππούς μου Αντώνης Βεζύρογλου, ο οποίος είχε και τρία μικρότερα αδέλφια. Στην καταστροφή της Σμύρνης το 1922 άφησαν ό,τι είχαν και μαζί με άλλους 1,5 εκατομμύριο Έλληνες ήρθαν στην Ελλάδα. Σε αντίθεση με τη μεγάλη πλειονότητα των προσφύγων που δεν είχαν τίποτε εδώ, ο παππούς μου είχε ένα τσιφλίκι 11.500 στρεμμάτων. Το κράτος, βέβαια, απαλλοτρίωσε το κτήμα στο μεγαλύτερό του μέρος για να δώσει γη και σε άλλους πρόσφυγες.

Οπότε άρχισε σιγά σιγά ο παππούς Αντώνης Βεζύρογλου να καλλιεργεί αυτή την έκταση; Ξεκίνησε με σιτηρά και καλαμπόκια, κατόπιν στη δεκαετία του 1930 μπήκε και στο βαμβάκι, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 άρχισε τους πειραματισμούς στα ζαχαρότευτλα, με τις πρώτες εκτάσεις να μπαίνουν σε αυτό το αγρόκτημα και συνεχίστηκαν και στις επόμενες δεκαετίες του ‘60 του ‘70 και του ‘80. Μάλιστα ο παππούς μου ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης και στο εργοστάσιο του Πλατέος υπάρχει και σήμερα η προτομή του. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 - αρχές του ‘90 μπαίνει στην εκμετάλλευση ο πατέρας μου. Στο κτήμα είχε αναπτυχθεί ήδη ο μεγαλύτερος οπωρώνας μήλων και αχλαδιών στη χώρα, 250 στρεμμάτων.

Ανήσυχα πνεύματα και ο παππούς κι ο μπαμπάς...

Δοκίμαζαν διαρκώς και στα τέλη του 1990 αρχές του 2000 είχαν και τον μεγαλύτερο σπαρραγγώνα με 150 στρέμματα. Τότε το σπαράγγι ήταν προσοδοφόρα καλλιέργεια. Έτσι φτάσαμε έως το 2005…

Τότε αναλαμβάνετε δράση και εσείς...

Είμαι 26-27 ετών, έχω μόλις επιστρέψει από τις σπουδές μου στην Αγγλία, είχα τελειώσει γεωπόνος στο Νότιγχαμ, έκανα και μεταπτυχιακό στην Αγροτική Οικονομία και μετά ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.

Από τις μεγάλες καλλιέργειες στα κηπευτικά...

Με τον πατέρα μου Γιάννη, ο οποίος είναι ακόμη στη δουλειά, αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πώς θα εξελίξουμε το αγρόκτημα, διότι τα προϊόντα που παρήγαγε δεν είχαν κάποια προστιθέμενη αξία. Καταλήξαμε ότι ο τομέας των κηπευτικών είναι κατακερματισμένος κι ανοργάνωτος με πολλές εισαγωγές, όπως και σήμερα δυστυχώς. Το μελετήσαμε και είπαμε να ξεκινήσουμε. Στην περιοχή βέβαια τότε δεν υπήρχε ούτε εμπειρία, ούτε τεχνογνωσία, ούτε εξοπλισμός για τα κηπευτικά.

Το πρώτο βήμα πότε γίνεται;

Το 2005 κάνουμε τις πρώτες δοκιμές και το 2006, ιδρύθηκε η εταιρεία. Αν και ξεκινήσαμε με περίπου 10 διαφορετικά είδη, καταλήξαμε στο τέλος της χρονιάς ότι μάλλον μας ταιριάζουν τα φυλλώδη λαχανικά και επενδύσαμε αποκλειστικά σε αυτά. Τότε ξεκινήσαμε να βρούμε και τους πρώ- τους πελάτες. Καταλαβαίνετε πως δεν είχαμε να μάθουμε μόνο την καλλιέργεια και τη συσκευασία, αλλά έπρεπε να στήσουμε υποδομές, ψυκτικούς θαλάμους, να οργανώσουμε τις μεταφορές και τα logistics. Τα πρώτα χρόνια είχαμε μόνο πρωτογενή παραγωγή. Χωράφι, συγκομιδή και αποστολή στον πελάτη την ίδια ημέρα ή την επόμενη. Δίναμε χονδρική στις λαχαναγορές, αλλά και σε βιομηχανία παραγωγής κομμένων φρέσκων σαλατών. Τα υπόλοιπα ήρθαν σιγά – σιγά.

«ΣΗΜΑ ΜΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΛΑΓΟ ΓΙΑΤΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΠΙΛΕΓΕΙ ΜΟΝΟ ΤΑ ΠΙΟ ΦΡΕΣΚΑ ΤΟΥ ΜΠΑΞΕ»

Με πολλά στρέμματα από το ξεκίνημα;

Τον πρώτο χρόνο ήμασταν στα 50 στρέμματα, μετά πήγαμε στα 100 και κάθε χρόνο «κλέβαμε» από τις μεγάλες καλλιέργειες για τα φυλλώδη.

Ποια συνεργασία θεωρείται ότι σας έκανε καλύτερους ως επιχείρηση;

Η βασική μας συνεργασία τότε ήταν ο Μπάρμπα Στάθης. Μας πίστεψαν και μας έκαναν το πρώτο συμβόλαιο για παραδόσεις κάποιων τόνων ανά εβδομάδα για έξι μήνες. Μας εμπιστεύτηκε και εμείς κάναμε ό,τι περνούσε από το χέρι μας να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες τους. Με αυτό τον τρόπο είχαμε σταθερή διαθεσιμότητα μέσα στο έτος. Λέγαμε έξι μήνες αυτό το προϊόν και το είχαμε. Ενώ η κλασική νοοτροπία, που εν πολλοίς υπάρχει και σήμερα, είναι ότι έχουμε για 2-3 εβδομάδες π.χ. μαρούλια, μετά διακόπτουμε και επανερχόμαστε με κάτι άλλο και πάει λέγοντας. Οι μεγάλοι και σοβαροί πελάτες θέλουν να τους προμηθεύεις με προϊόν για 12 μήνες το χρόνο και, αν δεν μπορείς, τουλάχιστον για 6 μήνες.

Μετά τα κρίσιμα 3-4 χρόνια τι ακολουθεί;

Έχουμε φτάσει μαθαίνοντας από τα λάθη μας, γύρω στο 2009 και έχουμε φτιάξει και το πρώτο μας συσκευαστήριο, με τους ψυκτικούς θαλάμους. Τέλη του 2009 αρχίζουμε να παράγουμε τυποποιημένες σαλάτες baby leaf, που καλλιεργούσαμε δοκιμαστικά από το 2006. Αυτή την καλλιέργεια είδαμε για πρώτη φορά στην Ιταλία, όπου κάναμε αρκετά ταξίδια τότε για να παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Να σημειώσω ότι όταν στα μέσα του 2000 εδώ ξεκινούσαν οι κομμένες σαλάτες, στην Ιταλία ήταν ήδη κάτι το ξεπερασμένο και είχαν περάσει στα baby leaf. Τότε αποκτήσαμε και την πρώτη σπαρτική και συγκομιστική μηχανή για baby leaf, αν και η παραγωγή μας ήταν λίγα κιλά την εβδομάδα. Μπήκαμε νωρίς στο αντικείμενο να το μάθουμε.

Ειδικό τμήμα Έρευνας & Ανάπτυξης

ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΕΣΣΕΡΑ χρόνια έχουμε ένα ξεχωριστό τμήμα R&D, με δύο γεωπόνους με διδακτορικό για να αναπτύξει νέα είδη, αλλά και νέους τρόπους καλλιέργειας, όπως και νέα σκευάσματα πιο φιλικά στο περιβάλλον. Δεν αρκεί να αναπτύξει κάποιος ένα είδος, πρέπει να διαφέρει και να έχει κάτι να δώσει. Επίσης στο κομμάτι της φυτοπροστασίας έχουμε επενδύσει αρκετά σε έρευνα για τη χρήση λιγότερων χημικών ή για την αντικατάστασή τους με βιολογικά σκευάσματα κάνοντας πράξη αυτό που λέμε «ήπια καλλιέργεια». Σήμερα παράγουμε baby ρόκα, που είναι το Νο1, ακολουθεί το baby σπανάκι και μετά είναι γενικότερα η κατηγορία των baby μαρουλιών, πράσινο, κόκκινο, crispy, μετά πά- με στο tatsoi, το οποίο το χρησιμο- ποιούμε εποχικά ένα τρίμηνο το καλοκαίρι σε αντικατάσταση του σπανακιού, τη βαλεριάνα, το φύλλο παντζαριού και τα τελευταία 2-3 χρόνια καλλιεργούμε επίσης φύλλα μουστάρδας, μιζούνας και baby λαχανίδα. Σε ό,τι αφορά την παραγωγή των φυτών, στην αρχή καλύπταμε τις ανάγκες μας σε ποσοστό 100%, τώρα τα δικά μας φυτά αντιπροσωπεύουν περίπου 90% και ένα 10% τα αγοράζουμε. Αυτό βοηθά πολύ στο να ελέγχουμε εμείς την ποιότητα του προϊόντος πριν συγκομιστεί.

Διαφέρει η καλλιέργεια από τα κλασικά φυλλώδη;

Θα έλεγα πως είναι πολύ πιο απαιτητική, προϋποθέτει μεγαλύτερη λεπτομέρεια και μπορεί να προκύψουν μεγαλύτερες αστοχίες.

Και μπαίνετε δοκιμαστικά στην αγορά;

Τότε δεν υπήρχε καν η αγορά. Το έδειχνα σε πελάτες στη λαχαναγορά και μου έλεγαν θα σε στηρίξω αλλά δεν μπορώ να σου πω πόσο θα πουλήσω. Εμείς, ωστόσο, είχαμε πει πως όπως και να έχει θα το ξεκινήσουμε. Αρχίσαμε τέλη του 2009, ενώ το 2010 ήταν η πρώτη ολόκληρη χρονιά. Και μάλιστα εκείνη την περίοδο βγάλαμε το brand με το λαγό, τα Περιβόλια του Βεζύρογλου.

Πότε αντιληφθήκατε ότι η καλλιέργεια των baby leaf έχει ενδιαφέρον;

Μετά από 2-3 χρόνια. Άρχισε να ανεβαίνει απροσδόκητα η ζήτηση και να δημιουργείται και ο ανταγωνισμός. Εκείνη την περίοδο η αγορά εμφανίζει γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης και εμείς ανεβάζουμε τις εκτάσεις με baby φύλλα, αλλά και τα θερμοκήπια, που μας βοηθούν να διατηρούμε 12μηνη διαθεσιμότητα. Παράλληλα επενδύουμε σε γρήγορες μηχανές συσκευασίας και τυποποίησης, για καλύψουμε τις αυξανόμενες ανάγκες των πελατών μας.

Σε αυτά τα τελευταία 7-8 χρόνια, πώς διαμορφώνεται το παραγωγικό σας χαρτοφυλάκιο;

Το 2010 η καλλιέργεια των baby φύλλων αντιπροσώπευε μονοψήφιο ποσοστό. Σήμερα καλύπτει γύρω στο 70% - 75% των εκτάσεών μας. Είναι το βαρύ μας πυροβολικό. Και αυτό αποτυπώνεται όχι μόνο στα στρέμματα και τις πωλήσεις αλλά και στη στρατηγική της εταιρείας μας. Μαρούλια ολόκληρα καλλιεργούν πάρα πολλοί. Baby φύλλα, 10 διαφορετικά είδη, για 12 μήνες, δεν έχει κανείς άλλος.

Ποιος είναι ο ετήσιος όγκος παραγωγής;

Συνολικά σήμερα είμαστε λίγο παραπάνω από

3.000 τόνους. Σχεδιάζουμε σε μια τριετία να πάμε στους 4.000 τόνους και θα αξιοποιηθούν και νέοι αγροί. Έχουμε μισθώσει 200 στρέμματα, που θα αυξήσουν το αγρόκτημα στα 1.000 στρέμματα.

Τι αντιπροσωπεύει σήμερα το αγρόκτημα και στο επενδυτικό κομμάτι έχετε κάποια σχέδια;

Σήμερα είμαστε στα 800 στρέμματα. Από αυτά 130 στρέμματα είναι θερμοκήπια, άλλα περί- που 400 στρέμματα είναι διχτυοκήπια και τα υπόλοιπα είναι ανοιχτές καλλιέργειες. Το 2021 κατασκευάσαμε ένα νέο θερμοκήπιο 30 στρεμμάτων και φέτος θέλουμε να ολοκληρώσουμε ένα ακόμη 25 στρεμμάτων. Στην επόμενη τριετία προγραμματίζουμε άλλα 100 στρέμματα θερμοκήπια για να ανταπεξέλθουμε στη ζήτηση.

Ποιο θα είναι το ύψος της επένδυσης;

Θα είναι της τάξης των 5-6 εκατ. ευρώ, γιατί περιλαμβάνει κι εξοπλισμό άρδευσης, θέρμανσης, αγροτικά μηχανήματα, τρακτέρ κ.λπ., και θέλουμε να την εντάξουμε σε επενδυτικό πρόγραμμα. Εκτιμούμε ότι για 3-4 χρόνια η συγκεκριμένη υποδομή με μικρές τροποποιήσεις θα μας καλύπτει ακόμη και για την αυξημένη παραγωγή που αναμένουμε.

«ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙ ΠΡΏΤΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ BABY LEAF 12 ΜΗΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΑΜΕ ΜΕ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΦΙΡΜΑ»

Αν πούμε πως τα baby leaf ήταν μια επανάσταση για την εγχώρια αγορά των νωπών σαλατών, οι νέες τάσεις που οδηγούν;

Το επόμενο στάδιο, που έχει ήδη ξεκινήσει δειλά - δειλά, είναι τα έτοιμα γεύματα. Η τάση θα έλεγα πως είναι σε προϊόντα πιο εύχρηστα για τον καταναλωτή, πιο υγιεινά και θρεπτικά. Εμείς πέρσι ολοκληρώσαμε μια διαδικασία rebranding και συμπεριλάβαμε την αλλαγή των συσκευασιών μας, δημιουργήσαμε τέσσερις νέες σαλάτες, διότι είδαμε στις έρευνες ότι οι καταναλωτές θέλουν να δοκιμάσουν νέα προϊόντα και αναμορφώσα- με και κάποιες εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου.

Πόσο κόσμο απασχολείτε;

Σήμερα έχουμε πάνω από 70 άτομα μόνιμο προσωπικό, συν εποχικούς οι οποίοι είναι από 30 έως 80 άτομα, ανάλογα με την εποχή. Άρα μιλά- με από 100 έως 150 άτομα, ανάλογα με την περίοδο του έτους.

Σε αυτή τη διαδρομή υπάρχουν γεγονότα που σας σημάδεψαν θετικά και αρνητικά;

Θα εστιάσω σε ένα θετικό. Ήταν την πρώτη φορά που βάλαμε τα επώνυμα προϊόντα μας σε μια μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Πήγα στο κατάστημα και έβλεπα το προϊόν μου, το οποίο το συσκευάζαμε ήδη 4-5 χρόνια νωρίτερα για άλλους πελάτες, στο ράφι δίπλα σε άλλα προϊόντα. Μια ικανοποίηση ότι οι κόποι μας κάπου απέδωσαν. Και είπα, «ναι ρε συ, μπορώ να πάω και παραπέρα». Η τοποθέτηση είχε γίνει σε 30 καταστήματα της αλυσίδας.

Τώρα σε πόσα σημεία βρίσκονται τα προϊόντα σας;

Νομίζω ότι είμαστε σε πάνω από 1.000 κατάστημα. Όμως εκείνο το πρώτο κατάστημα και η πρώτη απόδειξη από ένα τεμάχιο που αγόρασα εκείνη την ημέρα μου έχουν μείνει αξέχαστα. Την απόδειξη μάλιστα την είχα βάλει στο ψυγείο με μαγνητάκι για να το θυμάμαι. Ναι…

Πώς οραματίζεστε την εταιρεία σε πέντε χρόνια;

Η δουλειά έχει μέλλον. Και όχι μόνο για τα baby φύλλα. Εκτιμώ ακόμη ότι ο τομέας των κηπευτικών έχει ακόμη πάρα πολύ χώρο βελτίωσης για οποιονδήποτε έχει όρεξη και όραμα. Εξακολουθεί να είναι ένας χώρος για ανάπτυξη. Έτσι βλέπω και την εταιρεία μας να αναπτύσσεται και να ανοίγει και η βεντάλια των προϊόντων της.

Ετοιμάζεται κάποιος άλλος νεότερος της οικογένειας Βεζύρογλου για τη διαδοχή;

Για την ώρα εγώ είμαι ο διάδοχος. Υπάρχουν και μικρότεροι, που δεν υπολογίζονται ακόμη. Ξέρετε καμιά φορά νομίζουμε πως τα παιδιά θέλουν να κάνουν ό,τι και εμείς. Έχω δύο αγόρια και χαίρονται να έρχονται εδώ. Ποιος μου λέει, όμως, ότι σε 20 χρόνια θα θέλουν να δουλέψουν εδώ;

«ΓΙΑ ΤΟ 2021 Ο ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΏΝ ΜΑΣ ΕΚΛΕΙΣΕ ΣΤΑ 8,5 ΕΚΑΤ. ΣΕ ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΑ 13 ΕΚΑΤ.»

Εσείς φανταζόσασταν τον εαυτό σας να εργάζεται στον πρωτογενή τομέα, ιδίως μετά την παραμονή σας στην Αγγλία;

Με τίποτε. Στο Λονδίνο ήμουν στο Citi εργαζόμουν σε μια τράπεζα, με γραβάτα και κοστούμι. Καμία σχέση με χώματα, μπότες, βροχές.

Τι σας «τούμπαρε» αλήθεια;

Δεν ξέρω. Νομίζω εντέλει αγάπησα την πρωτογενή παραγωγή, όχι το γραφείο και τη διαχείριση που με βλέπετε εδώ. Τα πρώτα δύο χρόνια που ήταν τα κρίσιμα ήταν μόνο στο χωράφι. Εκεί κάτι μου άρεσε και δεν μπορώ να το προσδιορίσω. Δεν ξέρω αν σήμερα θα ήθελα να είμαι 12 μήνες στο χωράφι συνέχεια, αλλά προφανώς τότε αυτό με τράβηξε στη δουλειά. Γιατί δεν υπήρχαν ούτε συσκευαστήρια, ούτε γραφεία, ούτε στεγασμένοι χώροι. Ένα δέντρο είχε εκεί κάτω και καθόμασταν στη σκιά του για να ξεκουραζόμαστε.

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ ΤΟ